Τρίτη, Ιουνίου 06, 2006

Σύντομη ματιά στην ιστορία του κινηματογράφου

Όταν εφευρέθηκε η φωτογραφία, ο πολιτισμένος κόσμος είχε στα χέρια του ένα σχεδόν τέλειο αντίγραφο μιας στιγμής. Η επόμενη σκέψη ήταν πως αυτή η στιγμή μπορεί να ζωντανέψει.
Το να δοθεί κίνηση σε κάτι το στατικό (μια φωτογραφία) ήταν μια ιδέα που ενθουσίασε πολλούς. Έτσι η πρώτη «μηχανή λήψης» γεννήθηκε από την ανάγκη του ανθρώπου να καταγράψει την πραγματικότητα γύρω του, αλλά αυτή τη φορά συμπεριλαμβάνοντας την κίνηση. Ξεκίνησε λοιπόν σαν μια εφεύρεση που μπόρεσε να «πιάσει» για πρώτη φορά την κίνηση στη φύση και στον άνθρωπο. Ο κινηματογράφος όμως όταν γεννήθηκε ήταν τεχνική και όχι τέχνη.
Πολλοί εφευρέτες και άνθρωποι της επιστήμης ασχολήθηκαν με το «πρόβλημα» της καταγραφής της κίνησης, ανάμεσά τους και ο Βρετανός Thomas Edison μαζί με τον βοηθό του Dickson. Πατέρας όμως του κινηματογράφου θεωρείται ο Γάλλος Luis Lumière, γιός του Antoine Lumière, ενός από τους πιο πετυχημένους φωτογράφους. Ο Luis εφεύρε και κατασκεύασε σε μια νύχτα τον κινηματογράφο. Η συσκευή που επινόησε ήταν ταυτόχρονα και κάμερα και μηχανή προβολής. Κατά το έτος 1885 οι αδερφοί Lumiere οργάνωναν ημι-ιδιωτικές προβολές αλλά στις 28 Δεκεμβρίου άνοιξαν τις πόρτες τους στο ευρύτερο κοινό του Παρισιού. Σε ένα υπόγειο στο Grand Café, με εισιτήριο ένα φράγκο, έλαβε χώρα η πρώτη δημόσια κινηματογραφική προβολή παγκοσμίως. Φυσικό ήταν να προκαλέσει αίσθηση. Γρήγορα έγινε το θέμα συζήτησης στην πόλη του φωτός, και πολύ σύντομα σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο.
Καθημερινά, το νέο αυτό μέσο ψυχαγωγίας κέρδιζε έδαφος και οι Lumière γινόταν όλο και πιο γνωστοί παγκοσμίως. Όπου και αν ταξίδευαν, είτε οι ίδιοι είτε το καλά εκπαιδευμένα συνεργεία τους, ο κόσμος ανταποκρίνονταν στο κάλεσμά τους, και η φήμη τους εξαπλώθηκε γρήγορα (Βιέννη, Γενεύη, Βελιγράδι, Νέα Υόρκη). Παράλληλα, συνεργεία με κάμεραμεν συνέλεγαν πλάνα από χώρες όπως την Αίγυπτο, Ινδία, Ιαπωνία κάνοντας έτσι τον κόσμο πιο μικρό αφού εξασφάλιζαν πλάνα που προβάλλονταν σε χώρες μίλια μακριά.
Οι πρώτες ταινίες διαρκούσαν ελάχιστα λεπτά και η ποιότητα τους ήταν πολύ «φτωχή». Παρόλα αυτά ο κόσμος συνέρεε στις αίθουσες γιατί η αίσθηση της κινούμενης εικόνας ήταν κάτι μοναδικό. Η επίδειξη όμως φωτογραφιών που ζωντάνευαν για ένα λεπτό δεν ικανοποιούσε τους δημιουργούς. Άρχισαν να πειραματίζονται, και ευτυχώς έγινε σύντομα αντιληπτή η εκφραστική δυνατότητα αυτού του μέσου. Έτσι, ξεκινώντας από την απλή αναπαράσταση της πραγματικότητας, ο κινηματογράφος έγινε μέσο αφήγησης και κοινοποίησης ιδεών. Ως τέχνη, ο κινηματογράφος γεννήθηκε την ημέρα που οι σκηνοθέτες είχαν την ιδέα να μετακινήσουν τη μηχανή λήψης κατά τη διάρκεια της ίδιας σκηνής. Ταυτόχρονα, εκείνη τη στιγμή διαχωρίστηκε για πάντα ο κινηματογράφος από το θέατρο διότι η μηχανή λήψης διώχνοντας την ακινησία έφερε τον θεατή πιο κοντά στο θέαμα.
Σήμερα κανείς δεν αμφισβητεί ότι ο κινηματογράφος είναι μια τέχνη και ας είναι η πιο νέα από τις άλλες. Στην εποχή μας μιλάμε για βιομηχανία κινηματογράφου ενώ περισσότερο από έναν αιώνα πριν ο Lumière είχε πει: «Ο κινηματογράφος είναι μια εφεύρεση χωρίς μέλλον». Πόσο λάθος έκανε.. η τέχνη αυτή όχι μόνο επιβίωσε αλλά πήρε και εμπορικό χαρακτήρα. Τα χρήματα που απαιτούνται για τη δημιουργία μιας ταινίας κάποιες φορές την καθιστούν υποχείριο του «χρηματοδότη» της. Η βιομηχανία δημιούργησε και εξακολουθεί να δημιουργεί αστέρες και είδωλα, που είτε γράφουν την δική τους ιστορία στη μεγάλη οθόνη είτε σβήνουν, αφήνοντας πίσω τους κάτι από τη στιγμιαία λάμψη ενός αστεριού που πέφτει.

Δεν υπάρχουν σχόλια: